مهارت‌های زندگی، مهارت‌هایی هستند كه برای افزایش تواناییهای روانی- اجتماعی افراد، آموزش داده می‌شوند و فرد را قادر می‌سازند كه به‌طور مؤثر، با كشمكش‌های زندگی روبه‌رو شود.
مهارت‌های زندگی، آن‌چه برای مقابله با مشكلات باید بدانیم
مهارت‌های زندگی، مهارت‌هایی هستند كه برای افزایش تواناییهای روانی- اجتماعی افراد، آموزش داده می‌شوند و فرد را قادر می‌سازند كه به‌طور مؤثر، با كشمكش‌های زندگی روبه‌رو شود.
هدف از آموزش مهارت‌های زندگی، افزایش تواناییهای روانی- اجتماعی و درنهایت پیش‌گیری از ایجاد رفتارهای آسیب‌زننده به بهداشت و سلامت و ارتقای سطح سلامت روان افراد است. به‌طور كلی هدف از آموزش مهارت‌های زندگی، ایجاد روابط بین‌فردی مناسب و مؤثر، انجام مسؤولیت‌های اجتماعی به بهترین شکل، گرفتن تصمیم‌‌های صحیح، حل تعارض‌ها و كشمكش‌ها بدون توسل به اعمالی كه به خود و یا دیگران صدمه می‌زنند، می‌باشد.
مهارت‌های اصلی و اساسی:
ماهیت و تعریف مهارت‌های زندگی، در كشورها و فرهنگ‌های مختلف، متفاوت می‌باشد، با این حال، تحقیق در زمینه‌ی برنامه‌های اجراشده در مورد سلامت روانی كودكان و نوجوانان، نشان‌می‌دهد در آموزش مهارت‌ها، بر چند مهارت اصلی و اساسی تأكید بیش‌تری شده است ازجمله:
- توانایی تصمیم‌گیری: این توانایی، به فرد كمك می‌كند تا به‌نحو مؤثری در مورد مسائل زندگی، تصمیم‌گیری نماید. اگر كودكان و نوجوانان بتوانند فعالانه در مورد کارهای‌شان تصمیم‌گیری نمایند، جوانب مختلف انتخاب‌ها را بررسی و پیامد هر انتخاب را ارزیابی كنند، به‌طور مسلم در سطوح بالاتر بهداشت روانی قرارخواهند گرفت.
- توانایی حل مسأله: این توانایی، فرد را قادر می‌سازد تا به‌طور مؤثرتری مسائل زندگی را حل‌نماید. چنان‌چه مسائل مهم زندگی حل‌نشده باقی‌بمانند، استرس روانی ایجاد می‌كنند كه به فشار جسمانی منجر می‌شود.
- توانایی تفكر خلاق: این نوع تفكر، هم به حل مسأله و هم به تصمیم‌گیری‌های مناسب كمك می‌كند. با استفاده از این نوع تفكر، راه‌‌حل‌های مختلف مسائل و پیامدهای هریك از آن‌ها بررسی می‌شوند. این مهارت، فرد را قادر می‌سازد تا مسائل را از ورای تجارب مستقیم، دریابد و حتی زمانی كه مشكلی وجود ندارد و تصمیم‌گیری خاصی مطرح نیست، با سازگاری و انعطاف بیش‌تری به زندگی روزمره بپردازد.
- توانایی تفكر نقادانه: تفكر نقادانه، توانایی کسب اطلاعات و تجارب می‌باشد. آموزش این مهارت به نوجوانان، آنان را قادر می‌سازد تا در برخورد با ارزش‌ها و فشار گروه، مقاومت كنند و از آسیب‌های ناشی از آن، در امان بمانند.
- توانایی برقراری ارتباط مؤثر: این توانایی به فرد كمك می‌كند تا بتواند از طریق ارتباط كلامی و غیركلامی و مناسب با فرهنگ جامعه، خود را نشان‌دهد. بدین معنی كه فرد بتواند نظرها، عقاید، خواسته‌ها، نیازها و هیجان‌های خود را ابراز و به‌هنگام نیاز، از دیگران درخواست كمك و راهنمایی نماید. مهارت تقاضای كمك و راهنمایی از دیگران در مواقع ضروری، از عوامل مهم برای تداوم یك رابطه‌ی سالم است.
- توانایی برقراری روابط بین‌فردی سازگارانه: این توانایی به ایجاد روابط بین‌فردی مناسب و مؤثر با انسان‌های دیگر كمك می‌كند. روابط گرم خانوادگی، به‌عنوان یك منبع مهم حمایت اجتماعی و قطع روابط اجتماعی ناسالم، نقش بسیار مهمی در زندگی افراد دارد.
- توانایی خودآگاهی: خودآگاهی، توانایی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قدرت، خواسته‌ها، ترس‌ها و انزجارها می‌باشد. رشد خودآگاهی، به فرد كمك می‌كند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این به‌طور معمول پیش‌شرط روابط بین‌فردی مؤثر و هم‌دلانه است.
- توانایی همدلی با دیگران: همدلی به این معنی‌ست که فرد بتواند زندگی دیگران را حتی تا زمانی كه در آن شرایط قرار ندارد، درك كند. همدلی به فرد كمك می‌كند تا بتواند انسان‌های دیگر را حتی وقتی با آنان بسیار متفاوت است، بپذیرد و به آنان احترام بگذارد. همدلی، روابط اجتماعی را بهبود می‌بخشد و منجر به ایجاد رفتارهای حمایت‌كننده و پذیرنده نسبت به دیگران می‌شود.
- توانایی مقابله با هیجان‌ها: این توانایی، فرد را قاد می‌سازد تا هیجان‌ها را در خود و دیگران تشخیص دهد، نحوه‌ی تأثیر هیجان‌ها بر رفتار را بداند و بتواند واكنش مناسبی در برابر هیجان‌های مختلف نشان‌دهد. اگر با حالت‌های هیجانی مانند غم، خشم و اضطراب، درست برخورد نشود، این هیجان‌ها، تأثیر منفی بر سلامت جسمی و روانی فرد خواهد گذاشت و پیامدهای منفی به‌دنبال خواهد داشت.
- توانایی مقابله با استرس: این توانایی، شامل شناخت استرس‌های مختلف زندگی و تأثیر آن‌ها بر فرد است. شناسایی منابع استرس و نحوه‌ی تأثیر آن بر انسان، فرد را قادر می‌سازد تا با اعمال و موضع‌گیری‌های خود، فشار و استرس را كاهش دهد.
آموختن و به‌كارگیری مهارت‌های زندگی، بر احساس فرد از خود و دیگران، به اندازه‌ی ادراك دیگران از او اثر می‌گذارد. مهارت‌های زندگی، بر اداراك افراد از كفایت خود، اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس، اثر دارد و بنابراین نقش مهمی در سلامت روان دارد. همراه با ارتقای سطح بهداشت روان، انگیزه‌ی فرد در مراقبت از خود و دیگران، پیش‌گیری از بیماری‌های روانی، پیش‌گیری از مشكلات بهداشتی و مشكلات رفتاری، افزایش می‌یابد.
منابع:
«برنامه آموزشی مهارت‌های زندگی» ترجمه‌ی «ربابه نوری‌قاسم‌آبادی، پروانه محمدخانی»
«مهارت‌های زندگی» «كریس.ال.كلینكه» ترجمه‌ی «شهرام محمدخانی»
کوتاه و خواندنی
«برنامه آموزشی مهارت‌های زندگی» ترجمه‌ی «ربابه نوری‌قاسم‌آبادی، پروانه محمدخانی»
«مهارت‌های زندگی» «كریس.ال.كلینكه» ترجمه‌ی «شهرام محمدخانی»
کوتاه و خواندنی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر